Bij het kijken naar de finale van Rugby WK 2015 tussen Nieuw Zeeland All Blacks and Australië Wallabies zei mijn zoon Illya: "Respect...". Met dit opmerkelijke éne woord besloot hij deel te worden van RC Dragons in Hengelo.

Zelf heb ik in historische zin niets met Rugby, maar uit waarneming en verhalen maakt deze sport en cultuur grote indruk op mij. Kernwaarden in de rugby cultuur zijn:

• Respect – voor elkaar, tegenstander, scheidsrechter, materiaal, vrijwilligers in de club
• Discipline – op tijd komen, naar de training komen, je houden aan de ploegafspraken
• Fair-play – speel eerlijk volgens de regels van het rugbyspel
• Passie – beleef je sport op en vooral ook naast het veld, deel je ervaring met anderen
• Vriendschap – rugby is de ploegsport bij uitstek, steun je ploegmaten ten alle tijden

Met deze waarden kun je naar mijn bescheiden mening, met alle vrijheden die tot je beschikking staan, een volwaardig mens worden. Wat mij opvalt is dat ieder kind, lang, kort, dun, dik, jongen, meisje, een plaats in het team krijgt en door het team wordt gedragen. Een echte teamcultuur en teamsport! 

Rugby is geen eenvoudige sport, maar voor iedereen te leren. Dit leren gebeurt bij het spelen van het spel zelf, maar kost je zeker een jaar (of zelfs meer) om het goed te doorgronden. Omdat ik het zelf niet speel, begrijp ik er weinig van. Maar ik geniet volop van het spel en de spelers bij de uitvoering.

Illya speelt nu twee jaar Rugby. Langzaam aan begint hij zich meer te laten gelden en krijgt steeds meer geloof in eigen kracht en kunnen. Naar mijn bescheiden mening vormt Rugby aan zelfvertrouwen en weerbaarheid bij mensen van jong tot oud.

Advies aan ouders: neem je kind een keer mee naar een rugby wedstrijd van leeftijdsgenoten en een keer meespelen!

En Illya? Onderstaande foto na een wedstrijd met zijn eerste 'try' spreekt boekdelen:

Nog even terug naar de finale Nieuw Zeeland - Australië 2015. De emoties van het spel spatten van het scherm bij zingen van de volksliederen:

The Ba'

The Ba'is een soort oervorm van Rugby die al voor honderden jaren wordt gespeeld. Jaren geleden werd op de VPRO een documentaire uitgezonden over The Ba'. Deze is niet meer beschikbaar op uitzendig gemist, maar wel op Vimeo 'ter leering ende vermaeck'.

Een impressie over het spelen van The Ba' in Orkney vindt je hier (www.orkney.com). De inhoud is automatisch vertaald m.b.v. Google Translate.

Als je aankomt in Kirkwall in de dagen of zelfs weken voorafgaand aan Kerstmis, kun je je afvragen of de stad op het punt staat te worden belegerd. Houten barricades worden opgericht om deuren en ramen te beschermen als tegen een soort gewelddadige aanval. De waarheid is dat de barricades zijn opgezet om gebouwen te beschermen tegen honderden lichamen die door de straten golfen op zoek naar een lederen trofee; de Ba'.

Kirkwall's Ba'-spellen worden gehouden op eerste kerstdag en nieuwjaarsdag (tenzij deze op een zondag vallen, dan is het tweede kerstdag en op 2 januari) waarbij zowel heren- als jongensspelen elke dag worden gespeeld. Een overblijfsel van massale voetbalspellen, de rekeningen voor de Ba 'beginnen in de 19e eeuw, hoewel men gelooft dat de traditie veel ouder is. Mannen van alle achtergronden en leeftijden strijden om de gewaardeerde leren bal. Wat ze gemeen hebben is een enorme passie voor het spel.

Om de actie voor jezelf te zien - vanuit de veiligheid van je computer - bekijk je deze korte trailer, gefilmd in Kirkwall als onderdeel van een bredere film over de geschiedenis van balspelen over de hele wereld

Er zijn twee kanten, de Uppies en Doonies, hun namen afgeleid van Up-the-Gates of Doon-the-Gates, van Old Norse 'gata' voor een weg. De Ba'  wordt naar de menigte gegooid bij het Mercat-kruis in Kirkwall. Het doel van Uppies is de straat tegenover de Katholieke kerk en de Doonies is beneden in de haven - zout water moet worden betrokken voor een doonie overwinning. Een Doonie werd traditioneel geboren tussen de lijn van Old Post Office Lane en de haven, met Uppies van de andere kant van de lijn. Mensen die buiten Orkney zijn geboren, bijvoorbeeld in Aberdeen, of zelfs in het Balfour-ziekenhuis aan de rand van Kirkwall, zijn voor de eerste keer door een omslachtige route naar de stad gebracht om de trouw van hun familie te bevorderen.

The Men's Ba' wordt om 13:00 uur door een geëerde Ba'-veteraan of supporter naar een menigte van maximaal tweehonderd spelers gegooid. De leren bal verdwijnt soms urenlang in de scrum en wordt scherp gadegeslagen door opgewonden toeschouwers. Er kunnen wendingen en bochten zijn als één kant de controle krijgt, en er kunnen smokkel en neprennen op en neer de straat zijn om verwarring bij de spelers te veroorzaken. Het spel is afgelopen wanneer de Ba 'het doel van een van de partijen bereikt en dan komt de taak van het winnende team te beslissen wie de winnaar van de Ba' is. Dit is een eer gegeven aan een speler die hard heeft gespeeld over verschillende Ba'-spellen, en niet een eenmalige man van de wedstrijdprijs. Hij mag de Ba' naar huis brengen en het is traditioneel om een feest open te stellen voor iedereen die heeft gespeeld.

The Boys 'Ba' wordt om 10.00 uur gespeeld en staat open voor lokale jongeren onder de 16. Terwijl de Ba' tegenwoordig een mannelijk bastion is, zijn er twee Women's Ba'-games: op eerste kerstdag 1945 en nieuwjaarsdag 1946. Het wordt algemeen aangenomen dat het idee werd gesloopt omdat ze te gewelddadig waren!